Geslaagd voor het Japanse kalligrafie examen

Over lessen in shodou en mijn eerste Japanse kalligrafie-examen.

Leerling van een Japanse kalligrafieschool

Wanneer je mij een tijd volgt, weet je waarschijnlijk dat ik naast sumi-e (het Japans inktschilderen) me ook bezig houd met shodou, de Japanse kalligrafie. Ik ben nu ruim vier jaren leerling van een Japanse kalligrafieschool die aangesloten is bij een kalligrafie-organisatie in Japan.

De lessen van Yumi-sensei zijn drie keer in de maand. Alleen in de maand augustus zijn er geen lessen, dit vanwege de vakantieperiode in Japan. Als perfectionist oefen ik ook nog thuis, tussen de lessen door en schrijf ik vellen vol met karakters. In het Japans wordt de kalligrafie ‘shodō’ of ‘shodou’ genoemd. SHO betekent schrijven en DOU staat voor ‘de weg’. En deze weg kun je je hele leven lang blijven volgen.

Het clubblad van de school

De eerste les van de maand krijgen we ons ‘clubblad’. Wij noemen het gewoon ‘het boekje’. Deze maand is het achthonderdste boekje verschenen. In het boekje staan, behalve de nieuwe opdrachten van de maand, alle leerlingen genoemd. Bij je naam (geschreven in het Japans), kun je zien welk niveau je hebt. Je begint, als je als Nederlander nieuw bent, in groep 3 van de basisschool, de 10de kyu. Je moet natuurlijk eerst het Japanse schrift leren. Zo ga je stap voor stap naar de 1ste kyu. Dit staat gelijk aan het laatste jaar van de middelbare school. En dan mag je examen doen.

Stijlen van Japanse kalligrafie

De grote karakters zijn op drie verschillende kalligrafische stijlen te schrijven:

1. Kaisho (楷書 : standaardschrift), het meest algemene blokletterachtige schrift;
2. Gyōsho (行書 : lopendschrift), cursief schrift dat de indruk geeft dat het sneller is geschreven;
3. Sōsho (草書 : grasschrift). het schrift waarbij het penseel amper van het papier komt tijdens het schrijven.

Iedere maand een nieuwe opdracht

De hele maand oefen je dezelfde opdracht waarvan de mooiste opgestuurd wordt naar Japan, waar het beoordeeld wordt. De opdracht voor de grote karakters krijg ik de ene keer in kaisho-stijl en de andere keer in gyōsho-stijl.

Hoe verder je komt, hoe meer verschillende opdrachten je in een maand  gaat maken. Op de foto zie je de opdrachten die ik deze maand heb opgestuurd. De eerste les maken we ook een ‘stickertje’. Dat zijn kleine briefjes waarop je je naam, de school en je niveau opschrijft en dit linksonder aan je werk plakt.

De shodou-opdrachten, klaar met ‘stickertjes’ om naar Japan te sturen. Rechtsboven het 800ste clubblad van de Japanse kalligrafieschool. v.l.n.r. gyōsho-stijl, haiku in grasschrift en potloodoefening in gewoon schrift.

Je naam vinden in het clubblad

Zodra we het clubblad krijgen, bladeren we er snel in. Pagina’s vol met Japanse karakters. Het zijn de namen van alle leerlingen. Hier kun je zien of je een klas hoger bent gekomen en of je een rondje hebt gehaald. Het rondje wilt zeggen dat je het meer dan goed hebt gedaan. Gelukkig staat in de kantlijn de schoolnummers in gewone cijfers en is school 924 snel te vinden.

Van de zomer had ik een rondje gehaald voor het grasschrift. Als je geen Japans kunt lezen is het iedere maand weer even zoeken waar je naam staat. Ik heb er voor de duidelijkheid een rode pijl bijgezet.

Bij het rode pijltje zie het rondje. Er onder staat mijn naam in het Japans.

Wanneer doe je het Japanse kalligrafie examen?

Na ongeveer vier jaren ben ik op het niveau van de 1ste kyu gekomen en dan mag je het Japanse kalligrafie-examen doen. Van de zomer, toen de examenopdrachten zijn opgestuurd, had ik hier al een stukje over geschreven. En we hebben nu de uitslag gekregen. Normaal is het maximum aantal punten dat je kunt halen 70. Wij hebben allen 71 punten gekregen. Doordat de post nu veel langer onderweg is vanwege Covid-19 hebben we een maand eerder en daardoor een maand minder tijd gehad voor de opdracht. En daarvoor hebben we een extra punt gekregen.

Mijn diploma eerste dan kaisho-stijl.

Wist je dat Japanners op hun CV hun shodou-dan vermelden? Wanneer je namelijk met deze kunstvorm de eerste graad hebt gehaald, dan zegt het meer over je goede eigenschappen zoals netheid, geduld en doorzettingsvermogen.

Wanneer je bij Oosterse vechtsporten de zwarte band haalt, dan begint het pas echt. En zo is dat ook bij de weg van het schrijven.