Rijstpapier droog opplakken

Rijstpapier droog opplakken. is dat mogelijk en zo ja, wat heb je ervoor nodig en hoe doe je dat?

Rijstpapier kreukelt

Een Chinese of Japanse inktschildering of kalligrafie maak je met inkt op rijstpapier. Maar op het moment dat het inkt het papier raakt, wordt het vochtig en zal het na het opdrogen gaan trekken. Je krijgt er allemaal kreukels en rimpels in. Je zou het papier op lage temperatuur kunnen strijken, maar echt mooi wordt het er niet van.

Rijstpapier absorbeert de kleuren

Een andere eigenschap van rijstpapier is dat de inkt en verf opgenomen wordt in het rijstpapier. Hierdoor zijn de tonen en kleuren minder zichtbaar na opdrogen. Je bent dan geneigd om donkerder te werken dan eigenlijk de bedoeling is. Als je je compositie op papier hebt gezet is er, voordat je je werk kunt inlijsten, nog een extra stap te gaan: het opplakken van je werk.

Rijstpapier opplakken is in Oost-Azië een ambacht

Met het opplakken van je werk krijg je rijstpapier kreukelvrij en de oorspronkelijke kleuren haal je weer naar boven, zodat je het mooi kunt inlijsten. Helaas is deze techniek niet eenvoudig.

En jammer genoeg hebben de lijstenmakers in het Westen vaak geen idee hoe ze het schilderij op rijstpapier strak kunnen krijgen. In China en Japan gaat het traditioneel volgens een geavanceerd natte montageproces, waarbij het rijstpapier strak wordt opgeplakt op een drager. Dit kan op een zijden rol of rijstpapier zijn. Helaas is het hier zoeken naar opgeleide ambachtslieden, die je sumi-e kunstwerk professioneel kunnen opplakken.

Als je het zelf een keer wilt doen, dan kun je hier de uitleg over hoe het natte montageproces werkt vinden. En als je wilt zien hoe een groot vel rijstpapier professioneel opgeplakt wordt, dan kun je hier een mooie documentaire zien.

Rijstpapier dat nat is, kan snel scheuren

Als rijstpapier droog is, is het aardig sterk. Zodra het echter nat wordt, kan het snel scheuren. Bij het natte montageproces is daardoor de kans op beschadiging zeer groot. Nu is er een eenvoudige oplossing, waarbij je je werk ook, zonder het eerst helemaal nat te maken, kunt opplakken.

Rijstpapier kun je ook droog opplakken

Zo ontdekte ik de ‘droge montagetechniek’ op internet. Hier gebruiken ze siliconenpapier die met een strijkbout op het rijstpapier wordt gestreken. Het is een geavanceerde techniek, in Japan uitgevonden, die het montageproces zo eenvoudig maakt.

Op zoek naar siliconenpapier

Op zoek naar siliconenpapier, kwam ik op bakpapier voor in de keuken uit, maar hier zit geen lijmlaag op. Om een lang verhaal kort te maken… Volgens Wikipedia is “vlieseline een merknaam voor een binnenvoering of vlies die op textiel wordt gestreken of vastgenaaid, om deze een bepaalde stevigheid te geven. De merknaam is dermate bekend geworden, dat deze in het algemeen gebruikt wordt voor alle soorten van versteviging of binnenvoering van textiel”.

Als vlieseline textiel kan plakken, dan kan het ook rijstpapier plakken. Uitgetest en het werkt. Oké, er zijn verschillende soorten verkrijgbaar. Je hebt tweezijdig opstrijkbare vlieseline nodig. En het hoeft niet persé van het merk vlieseline te zijn, als het maar ongeweven is.

Het tweezijdig opstrijkbare vlieseline heet vliesofix. Vliesofix koop je, per meter of per vel, bij een hobbywinkel of stoffenzaak. De prijs ligt ongeveer rond de €4,50 per meter. Vliesofix is een soort Vlieseline, maar dan een die dubbelzijdig plakt. Gewone vlieseline strijk je ook tegen de stof aan, maar dit plakt alleen enkelzijdig. Vliesofix bestaat uit twee lagen, waarvan de bovenste papier is. Dit papier lijkt een beetje op overtrekpapier. Daar tegenaan zit een plaklaag. Deze plaklaag plakt pas als je het verwarmt met een strijkijzer.

Hoe je rijstpapier droog kunt opplakken

Benodigdheden

• Je werk op rijstpapier
• Spuitflesje met water
• Strijkbout op temperatuurstand tussen wol en zijde
• Doek om op te kunnen strijken
• Stukje vlieseline precies op maat als je werk. Zorg dat het stukje vlieseline niet groter is, waardoor randjes uitsteken, want dan krijg je lijm aan je strijkbout.
• Eventueel een drager waarop je je werk vast wilt zetten, bijv. een kaart. Als je je werk wilt inlijsten kun je gewoon je werk op de vlieseline strijken en het beschermpapier op de achterkant van de vlieseline laten zitten voor versteviging.

Het proces

1. Leg je werk, bovenop een doek, met de goede kant naar beneden.
2. Maak de achterkant van je werk vochtig, met een spuitflesje gevuld met water.
3. Leg het op maat geknipt stukje vlieseline met de plakrand tegen je werk.
4. Druk nu de strijkbout bovenop en strijk voorzichtig en rustig over het geheel. Door de warmte zal de lijm zacht worden en het papier hechten.
5. Je kunt nu het werk inlijsten of…
6. Je haalt het laagje papier van de vlieseline af en plaats een drager onder je werk. Nu leg je je werk met de goede kant naar boven. Leg voor bescherming de losgemaakte papierlaag tussen je werk en de strijkbout en herhaal stap vier.

De volgende video is tijdens een cursus sumi-e gemaakt, waarbij ik een demonstratie geef van het droog opplakken.

Voor- en nadelen van rijstpapier droog opplakken

Voordelen

Bij de droge montage is het rijstpapier minder kwetsbaar, vloeien kleuren niet uit, het is snel (geen wachttijd) en stabiel (je hoeft geen plaksel te maken die soms te dun of te dik is). Het zorgt, net als bij de natte montage, dat de kleurintensiteit en helderheid verbeteren en je werk kreukelvrij wordt, zodat je het strak in kunt inlijsten.

Nadelen

De levensduur is onbekend. Zo weten we niet of na verloop van tijd er verslechtering of kleurverandering kan optreden. Of dat door vochtigheid of temperatuurverschillen in de omgeving, het weer kan loslaten.

De droge montagetechniek is geen omkeerbaar proces. Dit betekent dat als een kunstwerk een keer beschadigd raakt en gerestaureerd moet worden, het voor conservatoren buitengewoon moeilijk is om het van de drager te verwijderen om het te kunnen herstellen.

De kans bestaat dat de lijmfilm op den duur vlekken en algemene verkleuring kan geven.

Conclusie

De droge montage is eenvoudiger en handig om vooral niet al te groot werk te bevestigen op stof, papier of karton. Doordat onduidelijk is hoe lang het werk, op deze wijze gemonteerd, goed blijft, is het beter om professioneel werk volgens de natte montage te bevestigen. Alleen moet je daarvoor wel op zoek gaan naar iemand die hierin gespecialiseerd is of het zelf leren.

Tip! Je kunt ook rijstpapier kopen dat van te voren al opgeplakt is op een rol (o.a. verkrijgbaar bij bij Amazon.nl of Ta-Hwa).